Büyükannesi Kösem Sultan'a bağlı devlet adamlarının darbesi ile 1648 yılında henüz 7 yaşında iken tahta çıktı.

Osmanlı tarihinde daha çocuk yaştaki IV. Mehmet'in tahta çıkmasından Kösem Mahpeyker Sultan'ın öldürülmesine kadar geçen Osmanlı tarihinin 3 yıl, 26 günlük dönemi "Ağalar Saltanatı Dönemi" olarak anılır. Kösem Mahpeyker Büyük Valide Sultan saltanat naibesi olmakla birlikte, gerçek iktidar yeniçeri ağalarının elindedir. Bu yıllar Osmanlı tarihinin karanlık bir anarşi dönemidir. İktidarı ele geçiren yeniçeri ağaları bu dönemde olağanüstü zenginleşmiş ve devleti tam anlamıyla soymuşlardır.

Kösem Sultan entrikalarının ortaya çıkma korkusu yüzünden, Sultan İbrahim'i idam ettirdi.

Ayaklanan Sipahiler, 28 Ekim 1648'de Atmeydanı'nda toplandılar.

Sadrazamın ve Şeyhülislam Abdürrahim Efendi'nin katlini istediler. Sadrazam Sofu Mehmed Paşa yeniçerilerin yanına sığındı. Sipahiler sadrazam ve şeyhülislamın azledileceğine ilişkin hatt-ı hümâyun aldılarsa da, yeniçeriler bu kararı tanımadılar.

Yeniçerilerin sipahilere dağılmaları için gönderdiği elçinin öldürülmesi üzerine, yeniçerilerle sipahiler arasında Atmeydanı dolaylarında silahlı çatışma çıktı. Sipahiler silah yetersizliği ve örgütsüzlük nedeniyle ağır bir yenilgiye uğradı.

Sultan İbrahim devrindeki nüfuzuyla ünlenen Cinci Hoca idam edildi ve servetine el kondu.

Orta Anadolu'da isyan eden Kara Haydaroğlu Mehmet Bey, yakalanıp İstanbul'a getirildi ve idam edildi.

İngiliz Kralı I. Charles'in idamı

IV. Mehmed'in cülûsu nedeniyle yenileme

Anadolu'da bir isyan hareketi başlatıp İzmit üzerinden Bulgurlu'ya kadar ilerledikten sonra geri çekilmeye mecbur olan Gürcü Nebi, bir baskın sonucu öldürüldü.

Venediklilere Foça yenilgisi.

İkinci Kandiya kuşatması.

(d.?-ö.1650). Koçi Bey 17. yüzyıl Osmanlı yazar, düşünür ve devlet adamı. Osmanlı siyaset kuramcısı Koçi Bey, IV.Murat’a toplumsal bunalımların nedenlerini açıklayan risalesini 1631'de sundu.

(d.31 Mart 1596 - ö.11 Şubat 1650) René Descartes, bir Fransız filozof, matematikçi ve bilim insanıydı. Daha önce birbirinden ayrı olan geometri ve cebir alanlarını birleştirerek analitik geometriyi icat etti.

Venedik donanması, Çanakkale Boğazı'nı ikinci defa olarak abluka altına aldı.

Çanakkale Boğazı'ndaki Venedik ablukasını yaran Türk filosu, Girit'e yardım kuvvetlerini götürdü.

Venediklilere Paros yenilgisi.

"Ravzat-ül-Ehrar''ın yazarı ünlü Osmanlı tarihçisi.

Girit'e hareket eden Osmanlı donanması, Nakşa adasında bozguna uğradı.

Saray entrikaları nedeniyle Valide Kösem Sultan öldürüldü. Ağalar Saltanatı sona erdi.

1653'de idam edildi.

1653-1689 Fransa'nın rakipleri karşısında kesin üstünlüğe sahip olduğu dönem

Divan şairi ve hattat Cevri İbrahim Çelebi öldü.

Kırım ve Kazak akınlarının önlenmesi

Venediklilere karşı Çanakkale'de galibiyet ve Değirmenlik (Milos) zaferi. Osmanlı donanması, Çanakkale Boğazı açıklarında Venedik donanmasına karşı parlak bir zafer kazandı ve böylece Girit yolu açıldı.

84.ncü Vezir-i Azam. 11 Mayıs 1655'de idam edildi.

(d.1592 - ö.1655)

İstanbul'da gafil avlanmamak için Anadolu'dan birçok asker toplayan İpşir Mustafa Paşa, 25 Şubat'ta, Halep'ten Üsküdar'a ulaştı. Fakat daha sonra korktuğu başına geldi ve idam edildi. Kara Murat Paşa, 11 Mayıs 1655'te veziriazam oldu.

Girit serdarlığı, kaptan-ı deryalık ve Rumeli beylerbeyliği de yapan, Veziriazam Gazi Deli Hüseyin Paşa, rüşvet ve suiistimal ile suçlanıp 29 Aralık 1658'de idam edildi.

Ayaklanan Yeniçeri asileri, 4 Mart Pazar günü Etmeydanı'ndan Atmeydanı'na geçerek kazan kaldırdılar. Ara buluculuk yapmak isteyen Kara Abdullah Ağa'yı meydanda öldürdüler.

IV. Mehmed, yanında vezirler, ilim adamları, piyade ve sipahi askeri olduğu halde ayak divanı için Soğukçeşme'deki Alay Köşkü'ne geldi. Zorbalar, başlarında Sipahi Mehter Hasan Ağa olduğu halde padişaha şikâyetlerini şifahen anlattılar.

Girit'te Venediklilerin verdiği zarar ve ziyandan, askere ayarı düşük akçe verilmesinden, ulûfelerin geç kalmasından, ağalarla musahiplerin yolsuzluklarından uzun uzun bahsettiler. Sonunda bütün bu işlere sebep olan Enderun ve Bîrun erkânından otuz kadar ağanın ismini vererek bunların başlarını istediler.

Saray içinden ve dışından otuz kadar devlet adamı yakalandıkları yerlerde öldürüldüler. Bunların cesetleri asiler tarafından Sultanahmet Meydanı'ndaki çınar ağaçlarına asıldı. Bundan dolayı bu olaya Osmanlı tarihinde "Çınar Vak‘ası" adı verildi.

Aynı zamanda bu manzara, meyveleri insan şeklinde bir ağaca benzetildiğinden tarihimizde "Vak‘a-i Vakvakıyye" adıyla da meşhur oldu.

İdam edildi.

En kısa süre görevde kalan şeyh-ul İslam (13 saat).

Kaptan-ı Derya Sarı Kenan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, Çanakkale Boğazı önlerinde yapılan deniz savaşında Venediklilere yenildi. Çanakkale Boğazı Venedik ablukası altına alındı. Limni, Bozcaadave Semadirek'in kaybedildi.

Venedik donanmasına karşı Çanakkale Boğazı önlerinde başarı kazanıldı. Venediklilere karşı Çanakkale'de galibiyet, Limni, Bozcaadave Semadirek' geri alındı.

Ünlü Türk bilgini, yazar Kâtip Çelebi(1609-1657) öldü.

Venedikliler ile Limni Savaşı.

Evrengzib veya I. Alemgir Şah tam adıyla Âlemgîr Ebü'l-Muzaffer Muhammed Muhyiddîn Evrengzib (3 Kasım 1618, Dahod - 3 Mart 1707, Ahmednagar), 6. Bâbürlü hükümdarı.

Bedahşan Hanlığı, Buhara Hanlığından ayrılarak Güney Türkistan'da var olan ve daha sonra Afgan Emirliği tarafından ilhak edilen bir Özbek hanlığıdır. Özbek hanedanından Yariler tarafından yönetildi. İlk hükümdar Yorbek Han, sonuncusu ise Jahandarshokh idi.

I.Alemgir döneminde, İngilizlerden sonra Hollandalılar da Gücerat limanlarında ticari imtiyaz elde etmişlerdir. I.Alemgir, buradaki yabancı şirketlerin sömürücü tutumlarını önlemeye çalışmış, gümrük vergilerini artırmıştır. Halkın Hindulaşmaması için de büyük çaba harcamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu, Erdel'e yönelik üç askerî harekât (1658, 1659-1660 ve 1661-1662) sonucunda anılan Krallık üzerindeki egemenliğini yeniden tesis ederken; yaşanan mücadele Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun önce II. György Rakoçi, ardından ise Yanoş Kemeni'ye verdiği destek nedeniyle 1663 yılında bu İmparatorlukla başlayan savaşı tetikledi.

Rakoçi'nin başlattığı Erdel isyanına müdahale edilmek üzere sefere çıkıldı. Yanova fethedildi.

Erdel serdarlığını üstlenen Veziriazam Köprülü Mehmet Paşa, Canova, Şebeş ve Logoş kalelerini ele geçirdi.

Erdel'in Osmanlı'ya tâbiyeti

13 KASIM 1658, Köprülü Mehmet Paşa'ya karşı olan Halip Valisi Abaza Kara Hasan Paşa önderliğinde Anadolu'daki 7 vali ve 50'ye yakın sancakbeyi, isyan etti
11 ARALIK 1658, Hükümet ordusu, Ilgın'da isyancılara yenildi
16 ŞUBAT 1659, Abaza Hasan Paşa ve diğer isyancılar, Halep'te Serdar Murtaza Paşa tarafından bir davet ile pusuya düşürülerek öldürüldü ve kesik başları İstanbul'a gönderildi.

Cezayir'de Yeniçeri ağaları yönetimi tamamen ellerine geçirdi.

Çanakkale Boğazı'nın güvenliği için "Seddülbahir'' ve "Kilidülbahir'' kaleleri inşa edildi.

Kırım Hanlığı, Konotop zaferinde Rus ordusunu imha etti.

Eflak isyanı bastırıldı.

Varadin fethedildi.

Seyyidi Ahmet Paşa, asi Erdel Prensi Rakoci kuvvetlerini Szamos'ta kılıçtan geçirdi. Erdel isyanının bastırıldı.

İstanbul'da büyük yangın.

Erdel'de Varat Kalesi fethedildi.

Erdel'in Osmanlı'ya tâbiyeti

Avrupa'da ilk banknot, Stockholms Banco adlı bir İsveç bankası tarafından bastırtılarak tedavüle verildi.

(d.1623 - ö.1662)

1641 Antlaşmasına ilave hükümler

Avusturyalıların kışkırttığı ve Erdel Prensliğine aday gösterdikleri Kemyanoş'un ordusu, Küçük Mehmet Bey kuvvetleri tarafından mağlup edildi. Kemyanoş savaş meydanında öldü. Erdel meselesi bir kez daha Osmanlıların lehine sonuçlandı.

Lahsa Eyaleti topraklarının Benî Halid kabilesi tarafından ele geçirilmesi

1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşı; Erdel, Eflak ve Boğdan Beyliklerinin Avusturya'nın desteğiyle Osmanlı Devleti'ne karşı isyan etmeleri sonucu çıktı. Savaş, 1664 yılında yapılan Vasvar Antlaşmasıyla son bulmuştur.

Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın başlangıcı, Uyvar'ın Fethi.

Novigrad Kalesi, 27 gün süren bir kuşatmadan sonra alındı.

Yeni Cami külliyesinin bir parçası olarak yapılan Mısır Çarşısı inşaatı tamamlandı.

Zigetvar Kalesi, düşman kuvvetlerince kuşatıldı.

9 Nisan 1598 tarihinde temeli atılan Yeni Cami ibadete açıldı.

Kanije yakınlarındaki Yenikale fethedildi.

Fransız Doğu Hindistan Şirketi'nin kurulmasıyla sömürgecilik daha sistematik hale gelmiştir.

Yenileme

İngiltere'de veba salgını başlamış ve 100.000 kişi, yani Londra nüfusunun yaklaşık %15'i yaşamını yitirmiştir.

Yeni Saray da denen Topkapı Sarayı, bir cariye tarafından kundaklanarak yakıldı. Sarayın büyük bölümü yandı. Yakalanan cariye boğdurularak idam edildi.

Girit'in tamamen alınması için harekatın başlatıldı. Girit seferiyle görevlendirilen Veziriazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Edirne'den hareket etti ve 47 gemiden oluşan bir donanmayla Hanya'ya ulaştı.

Paris'te Kraliyet Bilimler Akademisi kuruldu.

Sabatay Sevi sorgulandı.

II. Abbas'ın oğlu.

Kandiya Kalesi, Osmanlı ordusu tarafından kuşatıldı. 6 ay 21 gün süren kuşatma, kış mevsiminin yaklaşması nedeniyle durduruldu.

Kayıtlara geçmiş ilk kan nakli Fransa Kralı XIV. Louis'nin de özel doktoru olan Jean-Baptiste Denys tarafından gerçekleştirildi. Dr. Denys bir koyunun kanını 15 yaşında bir çocuğa nakletmiş ve çocuk yaşamıştı.

Kırım ve Kazak akınlarının önlenmesi

Yenileme

Venediklilerin barış teklifi reddedildi ve kuşatma ikinci kez başladı. 18 AĞUSTOS 1668'e kadar, Kandiya kuşatmasından bir sonuç alınamayınca, duruma üzülen IV. Mehmet, bizzat sefere katılmaya karar vererek Edirne'den Girit'e hareket etti.

Kazakların Osmanlı'ya tâbiyeti

Dinyeper'in batısındaki Kazakların Osmanlı himayesine girmeleri

Kandiya Kalesi üçüncü kez kuşatıldı.

1645-69 Savaşının sonu

Kandiya'nın teslimi ve Girit'in Osmanlı Devleti'ne iadesiyle ilgili Osmanlı-Venedik Barış Antlaşması imzalandı.

Kandiya Kalesi'nin 93 anahtarı, iki gümüş tepsi içinde Serdar-ı Ekrem Fazıl Ahmet Paşa'ya teslim edildi.

Girit valiliği, eski vali Ankebut Ahmet Paşa'ya verildi ve Fazıl Ahmet Paşa, Girit'ten Edirne'ye hareket etti.

1669 Antlaşmasına ilave hükümler

Cezayir'de denizci kökenli Dayıların Yeniçeri Ağalarının yönetimini sonlandırmaları, Osmanlı otoritesinin sembolik hale dönüşmesi

Sınır tespiti

Lehistan ile savaş, Kamaniçe'nin alınışı, Podolya'nın fethi ve Bucaş Antlaşması.

(Lahor/Pakistan). Kırmızı taş ve mermerlerden inşa edildiği için duvarları kırmızı renktedir. Büyüklüğü ve ilginç mimarisi ile görenleri hayrete düşürür. Padişah Mescidi, içinde Peygamberimiz'den günümüze ulaşan Kutsal Emanetleri barındırır. Ayrıca Pakistanlı büyük şair Muhammed İkbal’in mezarı da bu mescidin avlusundadır.

Lehistan'ın Bucaş Antlaşması'nı kabul etmemesi üzerine IV. Mehmet, ikinci kez Lehistan seferine çıktı.

Sarı Hüseyin Paşa, 30 bin askeriyle Hotin Kalesi önünde bozguna uğradı.

IV.Mehmet, Ukrayna seferine çıktı.

Ladjin Kalesi ele geçirildi.

Ukrayna'nın Lehistan'a bırakılması koşuluyla yapılan barış antlaşması reddedildi.

1641 Antlaşmasına ilave hükümler

Greenwich Gözlemevi Londra'da kuruldu.

Lehistan Serdarı Şişman İbrahim Paşa, Leopol (Lemberg) Kalesi'ni kuşattıysa da, Leh ordusunun hücumu karşısında kuşatma kaldırıldı.

Rusya, Çehrin'i ele geçirerek Osmanlı himayesindeki Kazak hatmanını esir aldı.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılan Köprülü külliyesi inşaatı tamamlandı.

Osmanlı-Rus Savaşı

Lehistan'la İzvança Muharebesi ve sonucunda İzvança Antlaşması.

91.nci Vezir-i Azam. 25 Aralık 1683'de idam edildi.

Büyük Devlet adamı Veziriazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa 40 yaşında öldü.

(d.24 Kasım 1632 - ö.21 Şubat 1677) Baruch Spinoza, Yahudi kökenli Hollandalı filozof. Aydınlanmanın erken dönem düşünürlerinden olan Spinoza, evren ve insan hakkında modern fikirler ileri sürerek öncü ahit eleştirileri yapmış ve zamanla 17. yüzyıl felsefesinin en önde gelen rasyonalistlerinden biri olarak kabul edilmiştir.

Çehrin Kalesi kuşatıldı ve Rusya'ya savaş ilan edildi. Kuşatma başarısız kaldı.

Yenileme

IV.Mehmet, Rusya seferi için İstanbul'dan hareket etti.

Çehrin Kalesi ikinci kez kuşatıldı.

Çehrin Kalesi ele geçirildi.

(d.1631 - ö.1679)

(d.1588 - ö.1679)

Kapitülasyonların yenilenmesi

İzvança Antlaşmasına ilave hükümler

Hollanda'yla ticaret anlaşması

1612 Antlaşmasını yenileme

1679 yılında, Rusların Çehrin'e tekrar saldırması üzerine IV.Mehmet ikinci Rus seferine çıktı.

Ruslar, Kasım Hanlığı'nı ilhak etti. (moğollar)

Zitvatorok Antlaşmasının uzatılması

Osmanlı- Rusya arasında, Bahçesaray Barışı imzalandı.
Dinyeper'in batı kıyısındaki Osmanlı egemenliği kabul edildi.

Fransız donanmasının Sakız'ı bombardımanı

(d.1605 - ö.1682)

Orta Macar isyanına müdahale edildi. Kosice, Filek ve Honad fethedildi.

(25 Mart 1611-1682). Büyük Türk gezgini, “Seyahatname’’ yazarı Evliya Çelebi öldü.

Vasvar Antlaşması'nın hükümlerinin 31 Ocak 1682 tarihinde Avusturya tarafından ihlal edilen antlaşma sonrasında savaş ilan edilmiştir.

Budin Beylerbeyi Vezir İbrahim Paşa, Orta Macaristan üzerine sefere çıktı

Orta Macar'ın Osmanlı'ya tâbiyeti

Kaş Kalesi ve diğer 28 kale, Avusturyalılardan alınıp İmre Tökeli'ye teslim edildi

Avusturya seferine karar veren IV. Mehmet, İstanbul'dan Edirne'ye hareket etti

Belgrad'ta kalan IV. Murat'ın serdar-ı Ekrem olarak sefer için görevlendirdiği Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, ordunun başına geçti

İstoni Belgrad savaş meclisinde, Viyana kuşatmasına karar verildi.

Dom Perignon ilk şampanyayı üretti.

Kırım Hanı Murat Giray'la Budin Beylerbeyi Arnavut Koca İbrahim Paşa'nın ihaneti yüzünden kaybedilen Alamandağı Meydan Savaşı üzerine ikinci Viyana kuşatması kaldırıldı ve ordu, perişan bir durumda geri çekildi.

Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Avrupa tarihinde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

Viyana önlerinde dağılan ordu, Yanıkkale konağında toplandı ve hain vezir Arnavut Koca İbrahim Paşa idam edildi.

Tuna üzerindeki Ciğerdelen Kalesi civarında Budin Beylerbeyi Kara Mehmet Paşa, Sobieski kuvvetlerini yendi.

2. Viyana Kuşatmasının ardından, peşinden Ciğerdelen Savaşı ve Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları, Estergon kayb edildi.

1687'de idam edildi.

Veziriazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa idam edildi.

Avusturyalıların Budin kuşatması püskürtüldü.

Vişgrad Kalesi, düşman tarafından ele geçirildi

Budin Beylerbeyi Kara Mehmet Paşa, Vayçen'de bozguna uğradı.

Venedik Cumhuriyeti, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etti.

Ayamavri Kalesi, Venedikliler tarafından teslim alındı; ayrıca Dalmaçya cephesindeki birçok kale kaybedildi.

Preveze Kalesi, 7 günlük bir kuşatma sonrası çatışma olmaksızın düşmana teslim edildi.

Budin, 3 ay 19 gün sonra, düşmanın kuşatmayı kaldırmasıyla kurtuldu.

Bosna Beylerbeyi Fındık Mustafa Paşa, Venediklilerin Dalmaçya Valisi Pietro Valerio'nun ordusuna karşı büyük başarı kazandı (Sing Zaferi).

Koron kuşatması sırasında Mora Serdarı Halil Paşa ve Siyavuş Paşa şehit oldu, Müslüman halk kılıçtan geçirildi.

Estergon Kalesi'ni kuşatan Macaristan Serdarı Melek İbrahim Paşa, kuşatmayı kaldırıp geri çekildi.

22 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalan Uyvar Kalesi, 50 günlük kuşatma sonrası düşmana teslim edildi.

Ekim 1687'de idam edildi.

1686 yılında Kutsal İttifak ülkelerine katılan Rusya, 1687 ve 1689 yıllarında Kırım'a, 1695 ve 1696 yıllarında ise Osmanlılara ait Azak'a saldırıya geçti. Kırım'da başarılı olamayan Rusya, Azak'ı ele geçirmeyi başardı. 14 Temmuz 1700 tarihinde Osmanlı Devleti Rusya'yla İstanbul Antlaşması'nı imzalayarak Azak Kalesi'ni Ruslara bıraktı. Ayrıca Rusların Taganrog'da inşa ettikleri kaleyi kabullenmek zorunda kaldı.

1686 yılında Osmanlı yönetimine karşı bir eski Bulgar başkenti olan Tırnovo'da patlak veren ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından sert bir şekilde ezilmiş olan ayaklanmadır.

Venedikliler Navarin Kalesi'ni kuşattılar (2 Haziran), yardıma gelen Mora Seraskeri İsmail Paşa öldü ve kale, çatışma olmaksızın düşmana teslim edildi.

160 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalan Budin Kalesi, Avusturya ordusu tarafından ele geçirildi. Bu sonuç, Macaristan'ın elden çıkmasına yol açtı.

Mora ve Bosna'da Venedik'e toprak kayıpları, Venedik'in Eğriboz'u kuşatması

İngiliz Isaac NEWTON evrensel çekim yasalarını ortaya koydu.

MOHAÇ MUHAREBESİ
12 AĞUSTOS 1687, Mohaç bozgunu sonucu 20 bin şehit verildi. Başta Eğri Kalesi olmak üzere Valpo, Posega gibi 15 kale düşmana teslim edildi. Macaristan'da Avusturyalılara büyük toprak kayıpları yaşandı.

Atina, Venedikliler tarafından zaptedildi.